Racibórz - stolica Górnego Śląska

Raciborskie zabytki


Kolumna Maryjna

Wyjątkowej klasy zabytek sztuki śląskiego baroku, dłuta wytrawnego mistrza Jana Melchiora Österreicha z 1727 roku.

Monument stanął na miejscu średniowiecznego domu kupców z fundacji Marii Elżbiety Gaschin i rajców raciborskich jako wotum za uratowanie miasta przed straszliwą epidemią cholery.

Na trójbocznym kamiennym cokole znajduje się nadstawa z herbami fundatorów, ujęta trzema postaciami świętych: Marcelego papieża - patrona Raciborza, św. Floriana - orędownika na czas pożarów oraz św. Sebastiana - patrona od morowego powietrza. W zwięczeniu umieszczono posąg Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej.

Kolumna cudem ocalała z pożogi 1945 roku, choć w gruzach legła cała okoliczna zabudowa.

Tradycja głosi, że Racibórz za każdym razem zaleje woda, jeśli ktokolwiek odważy się kopać wokół postumentu (tak było przed katastrofalną powodzią w 1997 roku). Mowa też o rychłym końcu świata, gdy przyjdzie dzień, w którym żaden z raciborzan nie przeżegna się przed kolumną.

Kolumna Maryjna


Kościół św. Jakuba

Między 1246 a 1258 rokiem dominikanie raciborscy wznieśli klasztor i kościół św. Jakuba. Raciborski konwent istniał do 1810 roku, kiedy to został zniesiony przez Prusaków. Zabudowania klauzury rozebrano, ale gotycki kościół, w kształcie po odbudowie z pożaru w 1300 roku, przetrwał do dziś w północno-wschodnim narożu Rynku.

Z klasztoru dominikanów raciborskich pochodzi słynn, bogato zdobiony graduał z około 1500 roku, przechowywany obecnie w Muzeum.

Kościół św. Jakuba


Sanktuarium Matki Bożej

Legenda głosi, że mężny Szczepan z Raciborza objął wartę na przedmieściach z rozkazem zaalarmowania mieszczan w razie najazdu husytów. Kiedy nieopatrznie zasnął pod wielkim dębem, został pojmany i skrępowany. Husyci chcieli go powiesić na drzewie, ale uciekli w popłochu, gdy ukazała się im Matka Boża oraz rycerz anielski. Wdzięczny za wybawienie Szczepan udał się w podzience na pielgrzymkę do Częstochowy, skąd przywiózł kopię cudownej jasnogóskiej ikony. Obraz zawsił na dębie, a msze odprawiał tu kapelan starowiejski.

Według tradycji, w 1432 roku stanął tu kościół ufundowany przez węgierskiego hrabiego, który modląc się przed wizerunkiem Matki Boskiej wyprosił łaski uzdrowienia dla śmiertelnie chorej żony.

Świątynia jest poświadczona źródłowo w 1445 roku. Początkowo drewniana w latach 1723 - 1736 została zastąpiona obecną murowaną, wzniesioną w stylu barokowym.

Obraz Matki Boskiej Raciborskiej znajduje się w ołtarzu głównym. Na wizerunku umieszczono korony poświęcone przez Ojca Świętego Jana Pawła II.

Cudowna ikona jest celem licznych pielgrzymek. Matka Boska Raciborska słynie z wielu łask, szczególnie dla kobiet pragnących potomstwa.

W 1683 roku w drodze pod Wiedeń, modlił się do Niej król Jan III Sobieski, prosząc o zwycięstwo w starciu z Turkami pod wiedniem.

Sanktuarium Matki Bożej


Gotycka fara

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, zwany farnym, najstarszy w Raciborzu, wzniesiono w 1205 roku za rządów księcia Mieszka. Inicjatorami budowy świątyni byli osiedlający się w Raciborzu przypysze z terenów Niderlandów - Flamandczycy i Walonowie.

Pierwotna świątynia spłonęła w 1300 roku. Króko potem została odbudowana. Z tego okresu pochodzi nawa główna z gwiaździstymi sklepieniami we wschodniej częśći oraz prezbiterium z unikalnymi cechami wczesnego śląskiego gotyku.

We wnętrzu kościoła imponuje monumentalny ołtarz główny, wykonany w latach 1656 - 1660 przez mistrza Salomona Steinhoffa. W niszach pomiędzy kolumnami znajdują się rzeźby świętych, a w zwieńczeniu figurka świętego Marcelego, patrona Raciborza, który wedle legendy miał, w 1290 roku uratować miasto przed najazdem Scytów (Rusinów i Tatarów).

Od zachodu do nawy głównej przylega XV - wieczna Kaplica Polska, miejsce kultu świątobliwej Eufemii Ofki Piastówny uznawanej za błogosławioną, księżnicznki raciborskiej, miejscowej dominikanki cczonej przez zakon kaznodziejski na całym świecie.

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny


Baszta i mury obronne

Basztę wzniesiono w 1574 roku w stylu renesansowym. To jedyny, poza fragmentami murów, zachowany element miejskich fortyfikacji. Wieńczy ją attyka z otworami strzelniczymi i czterema wieżyczkami.

Budowla dawała schornienie załodze obrońców. Pełniła również rolę wieży więziennej. Z zachowanych wzmianek wiadomo, iż znajdował się tu tzw. "zimny pokój", w którym na podłodze wyścielonej zdźbłami słomy przetrzymywano aresztantów.

Przy baszcie zachował się fragment gotyckich murów obronnych. System fortyfikacji starego miasta rozbudowano w XIV wieku. Znajdowały się w nim baszty obronne i trzy bramy. Przed murami wykopano głęboką fosę. Obwarowania wzmocniono w 1663 roku w związku z niebezpieczeństwem najazdu Tureckiego. Od XVIII wieku były sukcesywnie likwidowane. W latach 1764 - 1771 zasypano fosę.

Współcześnie fragmenty starych fortyfikacji można oglądać także przy ulicach: Batorego, Drzymały, Leczniczej i Drewnianej.

Baszta i mury obronne


Źródło:
Przewodnik "The best of powiat raciborski". Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW Grzegorz Wawoczny

Zdjęcia:
Sebastian Durlak